Với những yêu cầu đặt ra từ phía Trung Quốc đối với nông sản của Việt Nam phải đi vào chính ngạch hóa, láng giềng của chúng ta đang dần trở nên khó tính hơn nhưng đó là yêu cầu có lý đúng, bắt buộc trong phát triển xuất khẩu hàng hóa.
Giảm giá một nửa, người dân kêu cứu
Rất nhiều hộ gia đình nuôi trồng và các doanh nghiệp hoạt động xuất khẩu thủy sản ở thành phố Móng Cái đang chết dần, chết mòn; tôm giá giảm đến một nửa; một doanh nghiệp có đến hàng 100 container sứa chưa có khả năng tiêu thụ gần nửa năm nay và nhiều mặt hàng thủy sản khác bị phía Trung Quốc ngừng hẳn việc thu mua, cực kỳ chết dở.

Trong một khoảng thời gian ngắn, hàng chục hộ chăn nuôi tôm thẻ chân trắng tại thành phố Móng Cái kêu cứu thảm thiết tới các cơ quan chức năng về giá tôm giảm mạnh, giảm tới một nửa; nếu như trước đây giá tôm lên cao đến 150 - 160 nghìn đồng/kg thì nay giảm còn có một nửa; nhưng đa phần các hộ nuôi trồng tôm tại thành phố Móng Cái đang duy trì với mục đích để xuất khẩu sang Trung Quốc.
Trước đây, tôm thẻ chân trắng của thành phố Móng Cái đều được xuất khẩu bằng hình thức ướp đá nhưng nay phía Trung Quốc đã không chấp nhận điều đó; ngoài ra, sứa muối biển phèn, ngao giá (ngao 02 cùi) và rươi xuất khẩu theo hình thức cũ hiện nay đều không nằm trong danh sách được thông quan xuất khẩu. Một nông dân nuôi tôm tại xã Vạn Ninh, thành phố Móng Cái, than phiền về sự vất vả bất cập trong nuôi trồng thủy hải sản năm nay.
Chính quyền cùng cơ quan chức năng thành phố Móng Cái nói riêng và tỉnh Quảng Ninh nói chung nhận biết tầm ảnh hưởng của giống tôm này đến kinh tế địa phương nên đã xây dựng, lập quy hoạch đồng bộ khu vực nuôi trồng, hướng dẫn, đầu tư cơ sở vật chất; đến khi đã đủ kinh nghiệm nuôi trồng, chống chọi với đủ thứ dịch bệnh để hưởng niềm vui mùa thu hoạch, thì đích đến là xuất khẩu sang Trung Quốc lại mờ xa như người nông dân ví von. Khi “ông láng giềng” đưa ra 137 danh mục nhập khẩu với từng mặt hàng, trong đó không có tôm ướp đá, vốn trước đây vẫn là mặt hàng chính của người dân địa phương, nguồn sống của nhiều hộ gia đình nông dân, thì “thua lỗ lớn-thiệt hại nặng…” là cách người dân dùng để trả lời, đáp lại về vấn đề này. 
Điều đáng nói ở đây là các hộ gia đình nông dân tuy đều đã được cấp nuôi trồng, mã vùng, tôm hoàn toàn đạt chuẩn an toàn để xuất khẩu; nhưng tôm không xuất được là do chính người nông dân quen với cách ướp đá, kỹ thuật cấp đông (cần phải có nhà máy, có dây chuyền) thì quá sức, chưa thể thực hiện trong thời gian ngắn, từ đó khiến tôm không thể xuất được, giá sụt giảm rất mạnh. Theo ông Phó Chủ tịch Hội Nghề cá tỉnh Quảng Ninh, chỉ có 03 doanh nghiệp được phía Trung Quốc đồng ý cấp mã doanh nghiệp đóng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có đủ trang thiết bị cấp đông theo quy định; tuy nhiên, quy mô còn rất nhỏ, không thể cấp đông số lượng thủy sản lớn như hiện nay; ngoài ra, 03 doanh nghiệp này nằm rải rác ở những thành phố lân cận còn thành phố Móng Cái không có doanh nghiệp nào được cấp mã doanh nghiệp đủ điều kiện cho nên càng khó khăn hơn. Ông cũng cho hay theo ước tính số lượng tôm một năm của thành phố Móng Cái có thể lên đến 2.500 tấn; nếu đồng loạt “đổ” vào các doanh nghiệp chế biến, cấp đông nói trên là vấn đề không hề khả thi. Hơn nữa, khúc mắc ở đây chính là sự chủ quan của người nông dân nuôi trồng, vẫn đinh ninh tư tưởng gần sát biên giới, dễ dàng vận chuyển khiến độ tươi của thủy hải sản không mấy ảnh hưởng; tuy nhiên chỉ đến khi Trung Quốc siết chặt quản lý mới lo tìm cách đối phó, cuống cuồng chạy ngược chạy xuôi hoàn thành các thủ tục để xin được chấp thuận.  
Trung Quốc không hề gây sức ép, mà đã có lộ trình                    

Việc Trung Quốc thực hiện siết chặt hàng nông sản nhập khẩu diễn ra từ đầu tháng 5/2019 đến nay thực ra không đột ngột mà đã có lộ trình cụ thể, Hải quan Nam Ninh (Trung Quốc) đã thông báo từ tháng 11/2018; tại thông báo này các chính sách như kiểm soát C/O, chứng thư kiểm dịch, mã vùng nuôi trồng, vùng khai thác, quy cách bao bì, nhãn mác, truy xuất hồ sơ doanh nghiệp và các biện pháp kiểm soát, xử lý vi phạm được nêu rất chi tiết đối với mặt hàng nông sản và thủy hải sản. Nhận được thông báo, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ninh cũng đã phối hợp với UBND các địa phương có diện tích nuôi trồng thủy hải sản lớn để đề ra phương án tối ưu phối hợp cấp mã vùng nuôi trồng và mã doanh nghiệp; thế nhưng chúng ta vẫn đang hoàn toàn bị động khi phải chờ đợi phía Trung Quốc chấp thuận, chưa phải là người làm chủ trong cuộc chơi, mà chính quá trình chờ đợi khiến người nông dân nuôi trồng và doanh nghiệp xuất khẩu rất lận đận, vất vả, bất cập.
Ngoài những yêu cầu khắt khe tất cả mặt hàng nông sản phải có giấy phép của cơ quan kiểm dịch, đảm bảo đầy đủ thông tin nêu tên, nguồn gốc xuất xứ, tên mã số vườn trồng và cơ sở nhà xưởng đóng gói bằng tiếng Trung hoặc tiếng Anh, danh sách vườn trồng, doanh nghiệp đóng gói phải được cơ quan quản lý của phía Việt Nam thông báo chính thức cho phía Trung Quốc biết; để khi khai báo mã vườn trồng, cơ sở đóng gói được ghi trong phần khai báo bổ sung trong giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật... Ngoài ra, doanh nghiệp có thể dán thêm nhãn để bổ sung các thông tin nêu trên, đồng thời có mã vạch, QR code hoặc tem chống hàng giả trên sản phẩm để có thể kiểm tra chất lượng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm... Khi thị trường Trung Quốc ngày càng khắt khe hơn với nông sản Việt Nam tất nhiên là đòi hỏi doanh nghiệp thay đổi phải toàn diện từ phương thức sản xuất đến cách thức lưu thông hàng hóa...; hàng trăm quy định ngặt nghèo với mục đích chung là đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, không sử dụng chất cấm trong chăn nuôi, hiện thực hóa chuỗi sản xuất an toàn…, do đó khi bắt kịp xu hướng, chắc chắn nông sản nói chung, thủy hải sản nói riêng của Việt Nam sẽ không còn sợ khi xuất khẩu nữa là tất yếu.
                                                                                                                                                                    Theo nongnghiep.vn